Antalya Eğitim Sen: MEB Bütçesi, Eğitimin İhtiyaçlarını Karşılamaktan Uzaktır!

sadece zorunlu harcamalar dikkate alınarak hazırlanmıştır. Bütçe gerekçesinde, pandemi koşullarında eğitimin nicel ve nitel durumuna ilişkin hiçbir değerlendirmeye rastlanılmadığını belirtti.

Antalya Eğitim Sen Antalya Şube Başkanı Nurettin Sönmez yaptığı yazılı açıklamada hem bütçenin eğitim, öğrenci ve öğretmen camiası için ne anlama geldiğini vurgularken aynı zamanda taleplerini anlattı.

Sönmez açıklamasında şunlara değindi “2021 yılı Merkezi Bütçe Kanun Tasarısı görüşmeleri TBMM’de görüşülmeye devam etmektedir. 2021 Merkezi Yönetim Bütçesi’nde harcamalar yönünden bütçenin en büyük payı güvenlik harcamalarına gitmektedir.

Öte yandan 2021 yılındaki yatırım bütçesindeki en büyük payın ulaştırma yatırımlarına ayrılmış olduğunu görmemiz gerekiyor. Yani bütçe verileri, iktidara yakın inşaat gruplarının bu bütçeden en büyük payı almayı sürdüreceğini ortaya koyuyor.

Milli Eğitim Bakanlığı bütçe teklifi ise önceki dönem yapılan tekliflerden çok farklı değil. Okullar ve üniversitelerimizde eğitim bileşenlerinin, sendikaların, demokratik kitle örgütlerinin ve veli örgütlerinin bütçe sürecine katılmadığı, yani bütçe hakkının,

yıllarca olageldiği gibi, hayata geçirilmediği bir bütçe süreci ile karşı karşıyayız.

13 Aralık Pazar günü TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmeye başlanan Milli Eğitim Bakanlığı bütçesi, eğitim sisteminin, öğrencilerin ve eğitim emekçilerinin ciddi sorunlar yaşadığı pandemi koşullarında bile en temel ve zorunlu ihtiyaçlarını görmezden gelmiş,

sadece zorunlu harcamalar dikkate alınarak hazırlanmıştır. Bütçe gerekçesinde, pandemi koşullarında eğitimin nicel ve nitel durumuna ilişkin hiçbir değerlendirmeye rastlanılmamıştır.

Yıllardır eğitime ayrılan kaynaklar sadece rakamsal olarak artmakta, doğrudan eğitim hizmetlerine yönelik yatırımlar açısından bütçelerde gerçek anlamda bir artışın yapılmadığı görülmektedir.

2020 yılında 125 milyar 397 milyon TL olan MEB bütçesi, 2021 yılında 146 milyar 920 milyon TL olarak belirlenmiştir. MEB bütçesinin her yıl olduğu gibi rakamsal olarak arttığı görülse de,

merkezi yönetim bütçesine oranı 2020 yılında yüzde 11,45 iken, 2021’de bu oran yüzde 10,69’a gerilemiştir.

MEB’e ayrılan bütçe rakamlarına bakıldığında, bir önceki yıla kıyasla oransal olarak artış olmadığı, tersine azalma olduğu dikkati çekmektedir. Her fırsatta eğitime en çok payı kendilerinin ayırdığını iddia eden AKP hükümetleri döneminde,

eğitim bütçesinin milli gelire oranı OECD ortalamasının çok altındadır.

MEB Bütçesinin Büyük Bölümü Yine Zorunlu Harcamalara Gidecektir

MEB Bütçesinin çok büyük bir bölümü personel giderlerine harcanmaktadır. Çünkü oluşturulan bütçede MEB yatırımına yer verilmemektedir. MEB bütçesinin büyük bir kısmının personel harcamalarına gitmesinin sebebi

personel sayısının gereğinden fazla olması veya maaşlarının yüksek olmasından değil genel bütçe içindeki payının az olmasındandır. Bu durumun farkında olan MEB, eğitim emekçilerini esnek, kuralsız ve güvencesiz çalıştırmak için gece gündüz çalışmakta,

sözleşmeli ve ücretli öğretmenlik uygulamasında ısrar ederek eğitimde güvencesiz istihdam politikalarını ısrarla sürdürmektedir.

2021 MEB Bütçe ödeneklerinin dağılımı

MEB bütçesinin büyük bölümü personel giderleri (%70) ve sosyal güvenlik devlet primi giderlerine (%11) gitmektedir. Başka bir ifadeyle, eğitime bütçeden en çok payı ayırdıklarını iddia edenler,

bu payın yüzde 81’inin zorunlu olarak personel harcamalarına ayrıldığını özellikle gizlemeye çalışmaktadır. 2020 MEB bütçesi içinde mal ve hizmet alım giderlerinin payı yüzde 8, sermaye giderleri yüzde 8, cari transferler ise yüzde 3’tür.

Eğitim Yatırımları Tartışmasız Bir Şekilde Azalmayı Sürdürmektedir

MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan pay 2002 yılında yüzde 17,18 iken, eğitim hizmetlerinin sunumu açısından çok önemli olan bu rakam 2009’da yüzde 4,57’ye kadar gerilemiştir. 4+4+4 düzenlemesi sonrasında zorunlu olarak

kısmen de olsa artışa geçen eğitim yatırımlarına ayrılan bütçe oranı, 2014 sonrasında yeniden azalmaya başlamıştır. Bu yıl öngörülen MEB Bütçesi içerisinde yatırıma ayrılan pay yüzde 7,69 gibi görünse de, 18 yıl önceki oranın çok gerisindedir.

Eğitim, devredilemez ve vazgeçilemez kamusal bir haktır. Bu alanda yapılan çeşitli araştırmaların da gösterdiği gibi, devlet okullarında paralı eğitim uygulamaları yaygınlaştıkça, en düşük gelir dilimindeki yüzde 20’lik kesimin gelirleri içinde eğitim harcamalarına ayırmak zorunda olduğu pay artmaktadır. Söz konusu artış ise ancak gıda ve sağlık harcamalarından kısılarak gerçekleştirilebilmektedir

Eşitsiz, ayrımcı ve piyasacı eğitim sistemi, yaşamın her alanında rekabeti, kamusal hizmetin bedelini ödetmeyi, öğrenci ve velilerin ‘müşteri’ haline getirilmesini hedeflemekte, toplumdaki sınıf farklılıklarını daha da belirgin hale getirmektedir.

Yapılması gereken kamusal kaynakların yine kamusal bir hak olan eğitim için, özel çıkarlar değil, toplumsal yarar gözetilerek değerlendirilmesidir. Ekonomik kriz gerekçesiyle eğitimden tasarruf yapılması ve eğitim bütçesinde

kısıntıya gidilmesi kabul edilemez, ayrıca pandemi koşullarında karşılaşılan eşitsizlikleri geriletmek için eğitime daha çok kaynak ayırmak gerekmektedir.

Eğitim Sen olarak 2021 MEB Bütçesi taleplerimiz;

• MEB bütçesinin milli gelire oranı en az iki kat arttırılmalı, başlangıç olarak OECD ortalamasına (%6) çıkarılmalıdır.
• Kamu kaynaklarının özel okullara aktarılması uygulamasına derhal son verilmeli, eğitime yeterli bütçe, okullara ihtiyacı kadar ödenek ayrılmalıdır.
• Eğitim kurumlarının bütün ihtiyaçları salgın koşullarına göre yeniden güncellenmeli, bu ihtiyaçlar için ek bütçe oluşturulmalı, bütün okullara ihtiyacı kadar ödenek ayrılmalıdır.
• Öğretmen ve öğrencilere eğitim için gerekli teknik destek (bilgisayar, tablet, internet vb.) ücretsiz olarak temin edilmelidir.
• MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan pay mutlak anlamda arttırılmalı, eğitimi ticarileştirmeyi hedefleyen özel sektör, dini vakıf ve cemaatlerle yapılan ya da yapılacak olan her türlü ortak proje ve protokol iptal edilmelidir.
• Tüm eğitim ve bilim emekçilerine insan onuruna yakışır bir ücret ve sağlıklı çalışma koşulları sağlanmalıdır.
• Eğitim ve bilim emekçilerinin satın alma gücünde ve ücretlerinde yaşanan kaybın giderilmesi için ek zam yapılmalıdır.
• Tüm eğitim ve bilim emekçilerinin ek göstergeleri 3600’e çıkarılmalıdır.
• Vergi diliminden kaynaklı kayıplarımıza son verilerek, ücretli çalışanlar için gelir vergisi oranı sabitlenmelidir.
• Ek ödemelerin tamamı temel ücrete ve emekliliğe yansıtılmalı, ek ders saat ücreti hesaplanırken bir öğretmenin aylık maaş tutarı esas alınmalı ve gelir vergisinden muaf tutulmalıdır.
• Eğitim-öğretime hazırlık ödeneğinin, ayrımsız bütün eğitim ve bilim emekçilerine bir maaş tutarında ve yılda iki kez ödenmesi sağlanmalıdır.
• Sözleşmeli/ücretli öğretmenlik gibi her türlü güvencesiz istihdam uygulamalarına esnek, kuralsız ve angarya çalışmaya son verilmeli, sözleşmeli öğretmenlerin tamamı kadroya geçirilmelidir.
• 2021 yılında aile ve çocuk yardımı başta olmak üzere, sosyal yardımlar sembolik olarak belirlenmekten çıkarılmalı, ihtiyaç kadar artış yapılmalıdır.
• Öğretmen, akademik personel, memur ve yardımcı hizmetli açıkları kapatılmalıdır”