Antalya BES: TÜİK’İN Tüfe’de Doğalgaz Fiyatını Sıfır Olarak Alması Gerçekte Ne Anlama Geliyor?

“Kamu Emekçilerinin Enflasyon Sepeti Araştırması” Mayıs/2023 dönemine ilişkin BES/TÜFE sonuçları kamuoyuyla paylaştı.

Devrim Mol tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi.

“TÜİK yöntem değişiklikleri ile enflasyon oranlarını olduğundan düşük göstermeye devam ediyor. Bedelini tüm halkımız ödüyor.

Hükümet, yetkili sendika ve TÜİK elbirliği ile günden güne daha da fakirleşiyoruz.

Değerli Basın Emekçileri,

Sizlerin de takip ettiği gibi Sendikamız BES 2021 yılından beri Kamu Emekçilerin Enflasyon oranlarını hesaplamaya devam ediyor.

TÜİK’in yayınladığı enflasyon rakamlarını görenler haklı olarak sürekli soruyordu; “Enflasyon hesaplamalarında kullandığınız fiyatları nereden derliyorsanız bizde oradan alışveriş yapalım”

Bunun üzerine TÜİK yetkilileri ne yaptı?  kamuoyunu ikna etmek yerine fiyat istatistiklerini yayınlamayı durdurarak şeffaflıktan uzaklaştı, halkımızı yanıltmaya devam etti.

Kamuoyu Araştırma şirketlerinin yaptığı anketlere göre halkın %70’i TÜİK verilerine inanmıyor. Öyleyse bizlerin bir şeyler yapması gerekiyor.

Değerli Basın Emekçileri,

Bağımsız iktisatçılardan oluşan bir grup bilim insanı enflasyon rakamları hesaplamaya başladı, fakat TÜİK “kuruma karşı haksız ve ağır saldırıda bulunulduğu, verilerin açıklanmasının kurumun güvenilirliğine zarar verme amacı taşıdığı ve uluslararası yatırımcılar nezdinde yanlış algı oluşmasına neden olunduğu”

gerekçesiyle dava açtı. Ancak TÜİK’in ihtiyati tedbir kararı aldırılma talebi tüm mahkemelerce reddedildi.

BES olarak Haziran 2022 tarihinde TÜİK hakkında suç duyurusunda bulunduk “TÜİK yöntem değişiklikleriyle enflasyonu olduğundan düşük gösterdiğini ve biz emekçilerin ekonomik olarak kayba uğradığını dile getirdik. Mahkeme “sübut delillere dayanmamaktadır” diyerek davayı red etti.

En sonda DİSK’te TÜİK’e karşı fiyat istatistiklerini yayınlamayı durdurması konusunda dava açtı ve kazandı, fakat mahkeme kararına rağmen TÜİK fiyat istatistiklerini yayınlamıyor.

İstatistik tüm dünyada saygın bir bilim dalıdır. Hükümetlerden özel sektöre tüm kesimler bu günü yönetmek ve geleceği planlamak için karar alma yöntemlerinde bu bilimden yararlanmaktadırlar.

Enflasyon rakamları da ekonomi alanında karar alma süreçlerini ve tüm planları etkileyen bir istatistiktir. İstatistik biliminde bir “aykırı değer” konusu vardır.  Aykırı değer bir sürü istatistik veri içerisinde ortalamanın çok üstünde ya da çok altındaki bir değerdir.

Yani Doğalgaz fiyatlarında durup dururken fiyatın sıfır olması aykırı değerdir ve hesaplamalara dahil edilmez. Yani TÜİK Nisan ayında 5,72 TL ortalama fiyat olarak kullandığı Doğalgaz fiyatını sadece Mayıs ayında sıfır alamaz. Çünkü yıl içerisinde sadece Mayıs ayındaki bu uygulama İstatistik bilimine göre aykırı fiyattır.

Sonuçta Enflasyon rakamları da örnekleme bilimine uygun olarak alınan bugünkü fiyatların bir önceki fiyatlara oranlanması ile bulunan değerlerin ağırlıklı ortalaması yani İstatistiktir.

Bilimden uzaklaşmanın son örneğini de TUİK in 29 Mayıs 2023 tarihli kamuoyu duyurusunda gördük.

TÜİK Cumhurbaşkanlığı Seçimini mevcut iktidarın kazanmasının hemen sonrasında 29 Mayıs 2023 tarihli kamuoyu duyurusunda “2023 yılı Mayıs ayı TÜFE hesaplamaları kapsamında doğalgaz için ‘sıfır fiyat’ (zero price) yöntemi uygulanacaktır” açıklamasını yapmıştır.

Cumhurbaşkanı’nın Filyos Doğalgaz İşleme Tesisi’nde, 20 Nisan 2023 tarihinde ‘Karadeniz Gazı Devreye Alma Töreni’nde açıkladığı, “konutlarda 1 ay ücretsiz, 1 yıl boyunca ise indirimli olacak” müjdesi tamamen seçimlere yönelik bir vaat olduğunu bilmeyen yoktur.

30 Nisan 2023 tarihli 144 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin ardından EPDK’da 5 Mayıs 2023 tarihli Resmi Gazete’de ücretsiz doğalgaz uygulamasına ilişkin usul ve esasları yayınlamıştı.

TÜİK ise Kamuoyu Duyurusu için seçim sonrasını bekleyerek AKP’nin politikaları doğrultusunda enflasyon hesaplaması yaptığını kanıtlamıştır.

TÜİK Kamuoyu Duyurusunda, Avrupa birliği istatistik ofisi Eurostat ile yazışmalar yaparak “bizde doğalgaz bir ay ücretsiz olacak, ne yapalım?” diye sorduğunu söylemiş.

Ardından da “Avrupa genelinde artan enerji fiyatlarıyla başa çıkabilmek için geçtiğimiz yıl içerisinde birçok Avrupa Birliği ülkesinin hane halklarının desteklenmesine yönelik benzeri tedbirler almış olması nedeniyle Eurostat 16 Aralık 2022 tarihinde bu konuya özel bir metodolojik doküman yayımlamış”

olduğunu belirterek bu yöntem dokümanının adresini duyurusundan vermiş.

Sendikamız BES/AR birimi bu dokümanları incelemiştir. Bu dokümanlarda hiçbir zaman arızi bir sefere mahsus indirimleri Enflasyon hesaplarına dahil edin ibaresi olmadığı görülmüştür.

Bu sıfır fiyat (zero price) üzerine, Birleşmiş Milletler İstatistik Komisyonu himayesinde oluşturulan Uluslararası fiyat endeksleri çalışma grubu olarak adlandırılan ve 1994 yılında kurulan, uzmanların deneyimlerini paylaşmaları ve fiyat değişimini ölçmenin önemli sorunları üzerine araştırmaları

tartışmaları için bir forum olan ve bünyesinde UNECE, ILO, IMF ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşları da barındıran Ottawa Grup ta birçok makale yayınlamıştır.[1]

Sıfır fiyat konusunda Ottawa Grup 12 Mayıs 2017 tarihinde Hollanda İstatistik ofisince hazırlanan detaylı bir dokümanı yayımlamıştır.

Bu dokümanda “Satın alma gücü gelişimini hesaplamak için TÜFE öncelikle gelir istatistikleriyle birlikte kullanılıyorsa, gelir değişikliği ve fiyat değişikliği olarak değerlendirilmemelidir. Örneğin, Devlet çocuk bakımını ödüyorsa ve bu şimdiye kadar tüketiciler tarafından ödeniyorsa,

bu hem gelir artışı hem de fiyat indirimi olarak değerlendirilmemelidir” diye ifade edilmektedir.”