Antalya Veteriner Hekimler Odası’ndan Kurban Bayramı İçin Önemli Uyarılar

kamuoyuna ciddi uyarılarda bulundu. Neler yapılması nelerin de yapılaması konusunda uyarılarını söyleyen Antalya Veteriner Hekimler Odası Başkanı T. Murat Karabayoğlu açıklamasında şunları belirtti:

“Kurban Bayramları dini boyutunun yanında, Yaklaşık 1.200.000 Büyükbaş ile 3.800.000 küçükbaş hayvanin yetiştirilmesi, taşınması, pazarlanması ve satışı ile kesim ve tüketimini kapsayan zamanla sinirli çok büyük bir organizasyon olma özelliğini taşımaktadır.

Bu yıl Türkiye genelinde 850.000 Büyükbaş 2.800.000 Küçükbaş kesilmesi öngörülmektedir.

Antalya özelinde bu rakam 11.000 Büyükbaş 185.000 Küçükbaş olarak beklenmektedir. Kurbanlık hayvanların satış ve kesim süreleri kısa görünmekle beraber hayvanların besiye alınması, pazara sunulması ve kesilmesi en az 6 ay gibi bir süreyi aşmaktadır.

Kurbanın insan sağlığı, hayvan sağlığı, çevre, ekonomik ve hijyen boyutu bulunmaktadır. Özellikle Veteriner Hekim kontrolü dışında yetiştirilen, sevki yapılan satışa sunulan hayvanlar bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıklarının yayılma riskini arttırmakta ve kesilen hayvanlardan elde edilen etler ise

insan sağlığı açısından önemli bir risk oluşturmaktadır. Kurbanlık hayvanların sokaklarda dolaştırılmaları, meydanlarda bekletilmeleri, satın alınan hayvanların evlerin bahçelerinde, balkonlarında tutulmaları ve uygun olmayan yerlerde kesilmeleri tehlikenin boyutunu daha da arttırmaktadır.

Kurban Bayramı’nda insan sağlığı, hayvan sağlığını korumak ve hayvanların; hayvan refahı ve hijyenik şartlara uygun olarak kesilmesini ve çevre kirliliğinin önlenmesini, olumsuzlukların giderilmesini sağlamak veteriner hekimler olarak öncelikli amacımızdır.

Kasaplık hayvanlar birçok hastalığın kaynağı olabilir ve bu hastalıkları insanlara bulaştırabilirler. Hayvanlardan insanlara geçen bu hastalıkların özellikle kurban bayramlarında görülme sıklığı yaklaşık %30 oranında artmaktadır. Türkiye ve pek çok komsu ülkede Bruselloz, Kist hidatide,

Sistiserkoz, Sarkoplazmoz, Verem,Toksaplazmoz Şarbon, Kırım Kongo kanamalı ateşi gibi zoonoz hastalıklar günümüzde hala görülmekte olan önemli bir halk sağlığı sorunu oluşturmaya devam etmektedirler.

Kurbanlık Hayvan Sevk Ettirecek Yetiştiricilerimizin gerekli aşılamalarını yaptırmış hayvanlarını kayıt altına aldırmış, küpelerini taktırmış, pasaportlarını düzenletmiş araçlarını dezenfekte ettirmiş olmaları, menşe şahadetnamesi ya da sevk raporu bulundurmaları zorunludur.

Kurbanlık hayvanlar, hayvan pazar ve panayırları ile hayvan borsalarının yanı sıra Kurban  Hizmetleri  Komisyonu'nca  alınan  kararlar  doğrultusunda  belirlenenkurbanlık hayvan satış yerlerinde ve özel kurbanlık kesimi yapılacak işletmelerde alınıp satılmalı,

Bu tür önceden belirlenen yerlerin dışında kurbanlık hayvan alım ve satımlarını engelleyecek tedbirler yetkililerce titizlikle uygulanmalıdır.

Kurbanlık Hayvan Alımlarında Dikkat Edilecek Hususlar:

1-Veteriner sağlık raporu ve mense şahadetnamesi olmayan

2-Sığır ve mandalarda küpesi ve pasaportu bulunmayan

3-Çok zayıf olan

4-Gebe olan

5-Yeni doğum yapmış olan

6-Yüksek ateşi olan

7-Çok genç ve etleri olgunlaşmamış olan

8-Tüyleri karışık ve mat olan

9-Bakışları ve dış görünümü cansız olan

10-Pis kokulu ishali ve burun akıntısı olan

11-Çevreye karsı aşırı tepkili veya çok duyarsız olan hayvanların alınmaması gerekmektedir.

Kurbanlık hayvan kesimleri Tarım Bakanlığından ruhsat alınmış mezbaha ve kombinalarda veya Kurban Komisyonunca belirlenen geçici kesim yerlerinde yapılmalıdır.

Kesimde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

Kesim öncesi kurbanlık hayvanların yorgun olmaması ve kesimden önce yaklaşık 12 saat boyunca yem verilmemesi (su verilebilir), etlerin kalitesini olumlu yönde etkileyen başlıca faktörlerdir. Yorgun hayvanların hemen kesilmesi ile kani tamamen akıtmak mümkün olmayacağı için etler dayanıksız olacak ve

çabuk bozulacaktır. Kurbanlık hayvanları kesim öncesi strese sokacak kötü muamelelerden ve hareketlerden kesinlikle kaçınılması gerekir.

Kesim yeri temiz olmalı ve akarsu bulunmalıdır. Kesim yapan kişinin sağlıklı ve temiz olması gerekir. Hastalıklı doku ve organların kesimi sırasında kirlenen bıçaklar dezenfekte edilmelidir. Hayvan tutulup yatırılırken veya askıya alınırken işkence-eziyet edilmemelidir.

Kesim mümkünse askıya alarak yapılmalıdır. İç organlar yüzme işi en kısa sürede çıkarılmalıdır. Yutak boşaltılmalı, mide- bağırsak, safra ve idrar kesesi ve üreme organları çıkarılmalı, hasta ve süt bulunan memeler karkastan uzaklaştırılmalıdır.

Kist hidatit riski nedeniyle Hastalıklı akciğer ve karaciğerler köpeklere verilmemelidir. Kesim sırasında kan, bağırsak içeriği gibi maddelerle çevrenin kirlenmesi engellenmelidir Tüketilecek sakatatlar temiz bir şekilde çıkarılmalıdır.

Kurban atıkları çöp varillerine ve gelişi güzel çevreye atılmamalı, kanalizasyon kanallarına dökülmemelidir. Çevre temizliği ve halk sağlığı açısından bu tür atıklar sokak hayvanlarının erişemeyeceği şekilde derin çukurlara gömülmelidir. Bulaşmayı önlemek için taşıma araçları,

kesim aletleri, makine ve çalışma yüzeylerinin temizliği sağlanmalıdır. Kaba kirlerin temizlenmesi sonrası uygun bir dezenfektan kullanılmalıdır. Dezenfektan bulunmadığı durumlarda çamaşır suyu gibi kolay bulunabilen bir maddeden hazırlanacak solüsyon kullanılabilir.

Yerel yönetimler kalıcı kesim yerleri ve sızdırmaz imha çukurları ya da yakma ve ilaçlama şeklinde atıkları bertaraf edecek tesisleri kurmaları, bununla ilgili planlamalarını yapmaları doğru olacaktır.

Kurban Etlerinin Olgunlaşması ve Muhafazası

Kurban etleri, parçalar halinde temiz kaplara konulmalı ve önce güneş görmeyen serin bir yerde (14 ºC 'nin altında olmamasına dikkat edilmeli) hava alması sağlanarak kesim sıcaklığının oda ısısına düşmesi beklenmeli (5–6 saati geçmemeli) daha sonra buzdolabına kaldırılmalıdır.

Kurbanlık etler henüz kesim sıcaklığında iken buzdolabına poşet içinde veya hava alamayacak bir durumda büyük parçalar halinde üst üste konulursa, buzdolabı ısısı etin iç kısımlarını soğutmaya yetmez.

Bu nedenle etin hava almayan kısımlarında çok kısa sürede (2. gün) bozulma ve kokuşma hatta yeşillenme görülür. Böyle kısımlar kesinlikle tüketilmemeli atılmalıdır. Et ve et ürünleri bakterilerin çoğalmaları için son derece uygun bir ortam niteliğindedir.

Uygun koşullarda bir bakteri 12 saatte 16 milyara ulaşabilmektedir. Bu durum hafif bir bakteri yüküne sahip bir etin iyi muhafaza edilmediği takdirde bir gece sonra insan sağlığı açısından ne derece büyük bir tehlikeye dönüşebileceği konusunda fikir vermektedir.

İyi muhafaza edilerek buzdolabına kaldırılmış etler olgunlaşmalarından (kesimden 12-24saat bekletildikten) sonra tüketilmelidir. Kurbanlık etin dayanma süresi, kesim kalitesi ve et parçasının büyüklüğüne göre değişmekle beraber normal buzdolabı koşullarında 5 veya 6 gündür.

Bu süre kıymada genellikle 3 gündür. Eğer daha uzun süreli muhafaza düşünülüyorsa etler derin dondurucuda -18 derecede muhafaza edilmelidir.

Kurban Derisinin Ülke Ekonomisine Katkısı

Kasaplık bir hayvanin kesimi sonucunda elde edilen değerin %70'ini et, %20'sini sakatat, %10'unu da deri oluşturmaktadır. Kontrollü kesimler sonucu elde edilen deri miktarı Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine göre yıllık yaklaşık 10 milyon adettir.

Kontrolsüz kesimlerin yapıldığı Kurban Bayramlarında ise 3,5–4 milyon adet derinin elde edildiği tahmin edilmektedir. Kurbanlık hayvan kesimlerinde kesici ve yüzücülerin bu iste usta olmaması, kullanılan alet ve ekipmanların yetersizliği, kesim yerlerinde yeterli teknik ve hijyenik şartların bulunmamasından dolayı

kusurlu diye isimlendirdiğimiz deriler elde edilmekte, derilerdeki fireler artmakta ve kalite düşmektedir. Kurbanlık hayvanların kesimleri sonucunda elde edilen ham deriler zamanında ve yeterli düzeyde tuzlanmadıklarından oluşan kokuşmaya bağlı olarak ham deri kayıpları artmaktadır.

Bu da doğal olarak kaynak kaybına sebep olmaktadır.

Yaklaşık 200 MilyonTLlik kurban derisinden 20 Milyon TLlik kısmı heba olmaktadır. Kesim yapıldıktan sonra, kulak küpeleri atılmamalı, bunlar il ve ilçe müdürlüklerine teslim edilmelidir. Bu işlemlerin doğru yürütülebilmesi için Antalya Veteriner Hekimler Odası olarak hayvan satış yerlerinde Meslektaşlarımızla görev yapacaktır.

Bütün bu değerlendirmelerimiz insan, hayvan ve çevre sağlığını korumak içindir. Bayramın: hayvan hakları, İnsan ve hayvan sağlığı yönünden olumsuzlukların yaşanmadığı, sevgi, hoşgörü ve kardeşlik duygularının pekiştiği bir ortamda geçmesini diler, tüm halkımızın bayramını kutlarız.”