Antalya JMO Başkanı Karancı: Bu Nasıl Afet Bölgesi? Afet Bölgesi, İhmallerin Gölgesinde Kalmış

bugün ki Konyaaltı ilçesi Hisarçandır, Üçoluk ve Gökdere mahallelerinin bulunduğu geniş bir bölge "Afete Maruz Bölge" olarak ilan edilmiş.

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Mustafa Karancı yaptığı yazılı açıklamada “Konyaaltı ilçesi Hisarçandır, Üçoluk ve Gökdere mahallelerinin içerisinde bulduğu geniş bir alan 1965 yılında bakanlar kurulu kararıyla afete maruz bölge olarak ilan edilmiş.

O  yıllarda 150 konut heyelan kaynaklı afete maruz alanda kalmış ve boşaltıkarak Antalya ovasına taşınması kararı alınmış. O yıllarda 150 olan konut sayısı bugün onbinlerle ifade edilebilir. Maalesef o zaman alınan bakanlar kurulu kararı yok sayılmış unutulmuş ya da ihmal edilmiş” dedi.

Karancı’nın konu ile ilgili verdiği bilgiler şöyle:

“Bölgede yer alan 150 konutun heyelan kaynaklı afete maruz alanda kaldığı ve bu yapıların tahliye edilerek güvenli bölgelere taşınması gerektiği tespit edilmiştir. Bu 150 konut ile ilgili o yıllarda bir çalışma yapıldı mı ya da nasıl bir çalışma yapıldı bilmiyoruz.

Afete maruz ilan edilen alanın haritaları yada krokilerinin varlığını bilemiyoruz. Ancak yaklaşık 60 yıl öncesinde ve o dönemin mevcut imkanları ile yapılan çalışmalara dayanan Bakanlar Kurulu Kararının geçerliliğinin günümüzde de halen devam ettiğini biliyoruz.

7269 sayılı kanun gereği bu bölgenin imara ve yapılaşmaya açılamayacağı nettir. Günümüze kadar bu iş ve işlemlerin nasıl yapıldığını anlamakta zorlanıyorum.  Yerel idarelerin ilgili bakanlar kurulu kararını uygulamaması, yok sayması, ihmalleri ya da

yeterli özeni göstermemesinin bir sonucu olsa gerektir ki bölgede hızlı bir yapılaşma olmuş. Çok sayıda konut yapılmış yerleşim yerleri genişlemiştir. Bir nevi bakanlar kurulunun afete maruz alanı kararı da unutulmuş gibi görünüyor.

Yaklaşan Yağışlar Heyelenı Tetikleye Bilir

Heyelan, en basit tanımıyla, kaya, toprak veya moloz gibi malzemelerin yerçekimi etkisiyle yamaç eğimi yönünde hareket etmesi olarak tanımlanabilir. Bu hareket; düşme, kayma, devrilme ve akma gibi farklı mekanizmaları içeren bir "kütle hareketi" olarak da ifade edilebilir.

Her ne kadar heyelan oluşumunda yerçekimi önemli bir faktör olsa da, özellikle bölgemizde yaklaşan yağışların etkisiyle boşluk suyu basınçlarının artması sonucunda gerçekleşen heyelan riski daha da belirginleşmektedir.

Yazır’ı Unutmadık

Antalya’nın geçmişinde de benzer olaylar yaşanmış; örneğin, 25 Şubat 2018’de Antalya-Kumluca D-400 karayolunda Yazır Mahallesi’nde yoğun yağışlar sonucu meydana gelen heyelan ciddi hasara yol açmıştır.

Resmi raporlara göre, bu heyelanın yol çalışmasında kullanılan dolgu malzemesinin mevsimsel yağışlarla stabilitesini kaybetmesi sonucu oluştuğu belirtilmiştir. Jeolojik, topografik ve iklimsel koşulların yeni heyelanların oluşmasına elverişli olması nedeniyle önlemlerin alınması gerektiği vurgulanmıştı.

Bölge Geçmiş Yıllarda Can Almış

Daha eski yıllara dönersek benzer şekilde, Konyaaltı ilçesi Hisarçandır Mahallesi’nde 1952 yılından itibaren kayıt altına alınmış heyelan olayları mevcuttur. Hatta, 2023 yılında bir taş ocağının ruhsatı ile ilgili vatandaşların eylemi sırasında 1960 yılında yaşanan bir toprak kayması sonucu

iki vatandaşın hayatını kaybetmesi bölge kamuoyunda gündeme gelmişti. O yıllarda, muhtemel hem bu yüzey hareketleri hem de ölümler nedeniyle bölgede ilgili kurumlar tarafından çalışmalar yapılmış ve genel hayata etkili olduğu gerekçesi ile çeşitli önlemler üzerinde durulmuş.

Ruhsat Ve İskan İşlemleri Durdu

Yıllar sonrasında gelinen noktada Konyaaltı Belediye’sinin Hisarçandır, Üçoluk ve Gökdere mahallelerinde ki mevcut plan ve ruhsat çalışmalarını İl Afet ve Acil Durum İl Müdürlüğünün konu ile ilgili talebi neticesinde askıya aldığını, bu üç mahallede ruhsat veremediğini,

ruhsata tabi yapımı tamamlanan inşaatlara da iskan veremediğini biliyoruz. İlgili bakanlık kararı kalkmadan, sınırları revize edilmeden vermesi de hem can hem de yapı güvenliği açısından mümkün değildir.

Yeniden İnceleme Şart

Yakın tarihimiz ihmallerin getirdiği acılarla dolu. Yıllar öncesinde ki tespitler afete sebebiyet vermeden gerekli adımlar atılmalı. Çözümü noktasında bilimin ışığında konu bütüncül olarak yeniden ele alınması gerekiyor.

Bölgenin afet durumu ile mevcut heyelan risklerinin yeniden tespit edilmesi ve değerlendirilmesi zaruri hale gelmiştir.

7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Nedeniyle Alınacak Tedbirler ve Yapılacak Yardımlara Dair Kanun‘da tanımlı doğal afet tehlikelerini bilimsel veriler ışığında bölgesel olarak değerlendirilmesi gerekiyor. Mühendislik problemlerini belirlemek,

alanların arazi kullanımı - yerleşime uygunluk değerlendirmesini yapmak, teknik ve/veya idari gerekçelere bağlı olarak gerekli önlemleri önererek afet zararlarını azaltmak için Jeolojik- Jeoteknik Etüt ve Mikrobölgeleme Etüt Raporları‘nın hazırlanması ve

sonuçlarının ilgili idarelerce bakanlar kurulu kararlarına yansıtılması gerekmektedir.

Kurumlar Harekete Geçmeli

Mevzuata uygun çalışmalar AFAD başkanlığı, valilik ve ilgili belediyeler tarafından bir an önce başlatılmalıdır. Heyelan riski bulunan alanlarda, eğimin fazla olduğu yumuşak zeminli ortamlarda, oluşabilecek deformasyonların ve şev hareketlerinin gözlemlenmesini ve

tespitini sağlayan inklinometre ölçümleri yöntemleri kullanılmalı. Tüm bu çalışmalar titizlikle yapılmalı ve ilgili kurumlarca yerinde denetimleri gerçekleştirilmelidir.

Yıkım Kararı Çıkan Konutlar Olacaktır

Çalışmalar sonucunda afet alanına ait sınırlar netleşecek ve muhtemelen daralacaktır. Ancak bu çalışma sonucunda afet alanında kalan yapılar tespit edilirse derhal boşaltılması ve yıkımı gerçekleştirilmesi hayati önem taşımaktadır.

O yüzden konu ile ilgili çalışmaların zaman geçirilmeden bir an önce başlatılması gerekmektedir.