Ziraat Bankası’ndan Somalı madencilere faiz şoku

AFAD ha­ya­tı­nı kay­be­den ma­den­ci­le­rin ai­le­le­ri­ne 154’er bin li­ra pa­ra yar­dı­mı yap­tı. Bir­çok ban­ka da mağ­dur­la­rın borç­la­rı­nı sil­di ve kre­di öde­me­le­ri­ni 3 ay­lı­ğı­na er­te­le­di. Er­te­le­me­den de fa­iz al­ma­dı. Dev­le­te ait Zi­ra­at Ban­ka­sı da, ben­zer bir ko­lay­lık ha­zır­la­dı an­cak bu ko­lay­lı­ğın di­ğer ban­ka­la­rın­ki­ne ben­ze­me­di­ği öde­me vak­ti gel­di­ğin­den or­ta­ya çık­tı.

‘Devletin bankası nasıl yapar?’

Zi­ra­at Ban­ka­sı, kre­di bor­cu olan­la­rın bor­cu­nu öte­le­mek ye­ri­ne ye­ni­den ya­pı­lan­dır­dı. Al­dık­la­rı kre­di bor­cu üze­rin­den 3 ay­lık da fa­iz koy­du. Ma­den­ci­ler­den En­gin Kur­şun­cu, Zi­ra­at Ban­ka­sı­’n­dan 20 bin li­ra kre­di çek­ti­ği­ni an­la­ta­rak “Ban­ka­ya ko­nuş­mak için git­ti­ği­miz­de öte­le­me de­ğil de ya­pı­lan­dır­ma adı al­tın­da gel­di an­cak fa­iz­li ya­pı­lan­dır­ma. 3 ay öde­me­di­ği­miz için 600 ci­va­rı bir pa­ra is­te­di­ler. Bu­ra­da Zi­ra­at Ban­ka­sı­’n­dan kre­di kul­la­nan yüz­ler­ce ma­den­ci var. Her­kes de mec­bur ka­bul et­ti. Bu hü­kü­me­tin ban­ka­sıy­sa na­sıl böy­le bir ka­rar ver­di­ler. Di­ğer özel ban­ka­lar yap­sa bel­ki gö­ze bat­maz­dı ama dev­le­tin ban­ka­sı ya­pın­ca tu­haf olu­yo­r” di­ye ko­nuş­tu.

Özel bankadan farkı yok

Ma­den­ci Gür­kan Yıl­maz ise özel ban­ka­dan çek­ti­ği kre­di­si­ni öte­let­ti­ği­ni an­cak fa­iz al­ma­dık­la­rı­nı be­lirt­ti. Zi­ra­at Ban­ka­sı­’n­da böy­le bir fa­iz ge­lin­ce ban­ka­ya gi­dip ‘biz­de de fa­iz ola­cak mı­’ di­ye sor­du­ğu­nu kay­de­den Yıl­maz, ban­ka­nın ken­di­si­ne fa­iz uy­gu­lan­ma­ya­ca­ğı­ ya­nı­tı­nı ver­di­ği­ni di­le ge­tir­di.

‘Mecbur kabul ettik’

Po­lat Te­tik fa­ci­a ön­ce­sin­de Zi­ra­at Ban­ka­sı­’n­dan 20 bin li­ra kre­di çek­ti­ği­ni ay­lık öde­me­si­nin de 510 li­ra ci­va­rı ol­du­ğu­nu di­le ge­tir­di. “Fa­ci­adan son­ra baş­vu­ru yap­tık, kre­di­yi öte­let­tik. ‘Ö­te­le­me ta­le­bi­niz ka­bul edil­miş­ti­r’ di­ye mesaj geldi” di­yen Te­tik “İ­ki ay­lık bor­cu­nu­zu mu öder­se­niz yok­sa ya­pı­lan­dır­ma mı is­ter­si­niz. Ya­pı­lan­dır­ma olur­sa fa­iz alı­rı­z’ de­di­ler. Biz de im­za­la­dık. Fa­iz yak­la­şık 800 li­ra gel­di. Ekim ayın­da top­lam 1220 li­ra öde­ye­ce­ğim. Da­ha doğ­ru­su öde­me­ye ça­lı­şa­ca­ğı­m” ifa­de­le­ri­ni kul­lan­dı.

700 lira faiz gelmiş

2009 yılında emekli olan madenci Ahmet Poyraz, Zi­raat Bankası’ndan 15 bin lira kredi kul­lan­dı­ğı­nı ve aylık ödemesinin 700 küsur lira olduğunu belirtti. Borcunu ertelettiğini vurgulayan Poyraz, şöyle devam etti: “Ekim ayında ödeyeceğiz. Yaklaşık 700 lira faiz gelmiş. 3 ay sonunda 1600 lira gibi bir para ödeyeceğiz. Şimdi nasıl ödeyeceğimi düşünüyorum. Bin 150 lira maaş alıp da bin 700 lira kredi borcunu nasıl ödeyeyim.”

CHP Manisa Milletvekili Sakine Öz, Soma’daki işçi ve esnafın mağduriyetlerini karşılamak için Soma adıyla özel bir kanun yapılmasını 12 maddelik teklifiyle 30 Mayıs’ta önermişti. Bu teklifte esnaf ve işçinin borçlarının ertelenmesi, taksitlendirilmesi, bankalara olan borçlara ve takipteki alacaklarına hiçbir şekilde faiz işletilmemesi, vergi ve sigorta borçlarına erteleme süresi içinde faiz, gecikme zammı uygulanmamasını önermişti. Teklif, Komisyon’da ve Genel Kurul’da görüşülmüş ve AK Parti oylarıyla reddedilmişti.

Teklifin özeti

Teklif ile Soma genelinde mağduriyet yaşayan vatandaşların ve iş kollarının kapsamı genişletilmekte, maden faciasından zarar görenlerin borçlarının ertelenmesi, taksitlendirilmesi, mevcut borçlara ve takipteki alacaklara hiçbir surette faiz işletilmemesi, kullandırılacak kredilerde kolaylık sağlanması, vergi mükelleflerinin vergi ve sigorta borçlarına ertelenme süresi içinde faiz, gecikme zammı ve temerrüt faizi uygulanmaması, maden faciasında yaşamını yitirenlerin şehit sayılarak hak sahiplerinin 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamına alınması, bu kişilere Toplu Konut idaresi konutu tahsis edilmesi ve ailelerinden birine kamuda kadrolu iş olanağı sunulması, 13 Mayıs tarihinin ‘Maden Emekçileri Yas Günü’ kabul edilerek bugünün maden sektöründe çalışanlara tam gün tatil sayılması öngörülmektedir.

Kaynak: Cumhuriyet