ATB Başkanı Çandır: Tarımın Başkentinde Enflasyon Yüksek

Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV), Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Mayıs ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmede bulundu.

TÜİK’in açıkladığı verilere göre, Mayıs ayında ülke genelinde yüzde 0,65 artış beklenen tüketici fiyatlarında yüzde 0,58, yurt içi üretici fiyatında ise yüzde 1,48 artış gerçekleştiğini belirten Çandır, "Cari yılsonu TÜFE beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 7,91 iken, bu anket döneminde yüzde 7,80'e geriledi ancak gerçekleşme yüzde 6,58 oldu.

Her ne kadar gerçekleşmeler beklentilerin altında olsa da özellikle aylık bazda üretici fiyatlarının tüketici fiyatlarının üzerinde olması, önümüzdeki aylardaki artışların bir habercisi" uyarısında bulundu.

Çandır, talep artışının yaşanacağı Ramazan ayının arifesinde gıda fiyatlarındaki düşüşün devam etmesi ve tencerelerin daha ucuza kaynamasını diledi.

Yılın ilk yarısında fiyatların normale dönmeye başladığını kaydeden Çandır, gıda fiyatlarındaki düşüş ve kurdaki gerilemenin enflasyonla mücadelede iyi bir fırsat olduğunu ancak çekirdek enflasyonun bu düşüşe katılmadığı, katılığını koruduğuna dikkat çekti.

"Enflasyonun kalıcı olarak düştüğünü görebilmemiz için çekirdek enflasyonun da (I endeksi) de manşet enflasyona ayak uydurması gerekir" diyen Çandır, yılın ilk 5 ayında bunun gerçekleşmediğini belirtti. Çandır, şu değerlendirmede bulundu:

"Öte yandan geçen yılın yüksek enflasyon oranlarının bu yıla olumlu yansımasından kaynaklanan baz etkisinin sona erdiği aylara girmiş bulunuyoruz. Dolayısıyla önümüzdeki dönem artık manşet enflasyonun düşüşünün sona ereceği dönem olacak.

Buna asgari ücret artışının yansımalarının da yavaş yavaş ortaya çıkarak enflasyonu artırıcı bir katkı yaratacağını eklersek durumun pek parlak olmadığı anlaşılmış olur"

Türkiye genelinde Mayıs ayındaki ürün ve ürün grubu bazındaki fiyat artışlarını da değerlendiren Çandır, ürün bazında yüzde 17,99 artışla umreye gidiş ücreti, harcama grubu bazında ise yüzde 8,04 artışla giyim ve ayakkabı grubunun ilk sıralarda yer aldığını, ürün fiyat artışı sıralamasında çilek ve yurt içi turlarının üstlerde yer aldığını belirtti.

Tarımın Başkentinde Enflasyon Yüksek

TÜİK verilerine göre, Antalya, Burdur ve Isparta’nın yer aldığı Batı Akdeniz Bölgesi’nde, Mayıs ayında tüketici fiyatlarında 0,69 oranında artış gerçekleştiğini belirten Ali Çandır, "Ürünlerin bollaştığı bu aylarda tarımın başkenti sayılabilecek Batı Akdeniz Bölgesi'nin Türkiye ortalamalarının üzerinde bir enflasyona sahip olması düşündürücü.

Antalya, Burdur ve Isparta'nın son aylarda en pahalı alt bölgeler arasında bulunduğu göz önüne alındığında, bu durum bölge üreticilerinin ürün kayıplarını ve girdi maliyetlerinin ağır yükünü tüketiciye yansıtmak durumunda kaldıklarının açık bir göstergesi. Bu nedenle politika yapıcılara ve uygulayıcılarına üreticilerin omuzlarındaki yükü hafifletilmesi talebimizi yineliyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

Turizmin Etkisi

Aylık olarak her ne kadar gıda fiyatlarında bir düşüş görülse de, tarımın ciddi tedarik sağladığı turizm sektörünün iç açıcı olmadığını belirten Çandır, "Bu durum bölgemiz açısından mikro politikalara ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır.

Zira yıllık değerlendirmede yüzde 0,51 oranlık artışla gıda sektörüyle iç içe olan lokanta ve oteller grubunun halen ilk sıralarda yer alması bu kaygımızı derinleştirmekte. Bu nedenle söz konusu sıkıntıları çözebilme imkânı varken ekonomideki gerçek sıkıntıların üzerine eğilmeliyiz" dedi.

Üreticiye Nefes

Bütçesinin dörtte birini gıdaya ayırmak zorunda kalan tüketiciyi rahatlatmanın yolunun üreticiyi rahatlatmaktan geçtiğini kaydeden BAGEV Başkanı Ali Çandır, şunları kaydetti:

"Bu sebeple üreticiyi kur dalgalanmalarının ve girdi maliyet yükünün altında ezdirmemeliyiz. Aksi halde, her platformda değindiğimiz gibi tarım arazisi kaybının önüne geçemeyiz ve çiftçiyi toprağında tutamayız.

Sürekli hale getirilmesini beklediğimiz politikalar haliyle tarımla sınırlı değil. Bakıyoruz ki çekirdek enflasyon bu ay gerilese de yüzde 8 sınırında askıda kalmış durumda.

Bunun da sanayicimizin karşı karşıya kaldığı olumsuzlukların bir yansıması olduğunu düşünmekteyiz. Tabi ki manşet enflasyonun yüzde 7'nin altına düşmesinin olumlu etkisi göz ardı edilemez. Ancak aylık TÜFE'nin, aylık ÜFE'nin altında olmasının gelecek zamların habercisi olduğunu da unutmamak gerekir."

Üreticinin malını değerinde satması, tüketicinin ise tenceresini ucuza kaynaması için tarladan başlamak üzere tüm üretim zincirini kapsayan önlemler paketinin biran önce gündeme gelmesi gerektiğini söyleyen Çandır, "İlk etapta vergi oranları yeniden düzenlenmeli, çiftçilerin kredileri yapılandırılmalı ve doğrudan girdi desteği sağlanmalı ki önce üretici nefes alabilsin.

Ayrıca imalat sanayinin yüksek maliyetlerini en aza çekmenin derdinde olmalıyız ki çekirdek enflasyon yumuşatılabilsin. Aksi halde dünyada gerileyen tarım ve gıda fiyatlarının bizdeki yüzde 13'lük seviyesinin aşağılara çekilmesi ve imalat sanayicisinin yüzünün gülmesi güç görünüyor. Bir başka ifadeyle vakit tren kaçmadan bir şeyler yapmanın vaktidir" önerisinde bulundu.