ATSO’dan Ocak Ayı Enflasyonu Değerlendirmesi

Başkan Çetin yaptığı açıklamada şunları kaydetti;

“2016 Ocak ayı enflasyonu bir önceki aya göre TÜFE’de % 1,82, Yİ-ÜFE’de % 0,55 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında % 9,58, yurt içi üretici fiyatlarında % 5,94 olmuştur.

Tüketici enflasyonunda yıllık olarak son dört yılın en yüksek oranının beklentiler dâhilinde olmasına rağmen, çift haneye yaklaşılması moral bozucu bir gelişmedir.

1,82’lik aylık enflasyonunun 1 puanı gıdadan

Aylık %1,82 oranındaki enflasyonun 1 puanı gıda fiyatları artışından, 0,48'i alkollü içki ve sigara zamlarından, 0,27'si elektrik ve su tarifelerine yapılan zamlar nedeniyle konut grubundan kaynaklanmıştır.

Üretici fiyatlarındaki aylık %0,55 artışın da 0,21'i gıda ürünlerinden, 0,11'i makina-ekipman grubundan kaynaklanmış, petrol fiyatlarında ve metal gibi küresel fiyatların düştüğü ürün fiyatlarındaki düşüş, ÜFE artışını ciddi biçimde sınırlamıştır.

TUİK'in madde sepeti verileri, gıdadaki enflasyon dışında sürücü kursları, avukatlık hizmetleri, zorunlu trafik sigortası, kablolu yayın, tren bileti, mobilya, elektronik gibi birçok alanda belirgin fiyat artışları göstermektedir. Enflasyonun tek hanede kalmasına dünyada petrol ve diğer emtia fiyatlarındaki sert düşüşün de önemli etkisi olmuştur. Bu durum son 2 yıldaki kur artışlarının tüketici fiyatlarına yansımaya devam ettiğine işaret etmektedir.

Sektörel düzenlemeler gerekiyor

Gıda fiyatlarında sebze fiyatları Ocak ayında soğuk havalar nedeniyle artmıştır ve artık düşüşe geçecektir. Ancak, gıdadaki enflasyonda et, nohut, mercimek, zeytinyağı, ayçiçeği yağı gibi ürün fiyatları da artmaya devam etmektedir. Süt ve peynir fiyatlarında önemli artış yokken, et fiyatlarındaki artış piyasa düzenlemesi önlemlerinin önemli olduğunu göstermektedir. Türkiye'nin nüfus artışı ve ihracatla birlikte artan gıda talebini karşılamakta giderek zorlandığı, ayrıca piyasa düzenleme kurumlarının kurulması ve harekete geçmesinde çok geç kaldığı açıktır.

Arz cephesindeki verimsizliğe, düzenleme eksikliği, döviz kuru ve vergi kaynaklı maliyet artışı, iç ve dış talep artışı eklendikçe, biz dünya gündeminde olmayan enflasyonu konuşmaya devam ediyoruz. Bu sarmaldan kurtulmak için sektörel düzenlemeler konusunda Türkiye'nin kurumsal kapasitesini geliştirmeye ihtiyacı olduğunu, bu nedenle gerekirse yetkin yabancı kurumlardan teknik destek alınması gerektiğini vurgulamak istiyorum. Aksi halde, ülke içinde geçim sıkıntısı, ülke dışında da ihracatta rekabet gücü kaybı sorunumuzu konuşmaya devam edeceğiz.

En çok alkollü içecekler ve tütün grubu fiyatları arttı

Enflasyon verilerine detaylı olarak baktığımızda; ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış % 9,60 ile alkollü içecekler ve tütün, % 4,28 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve % 2,71 ile çeşitli mal ve hizmetler gruplarında gerçekleşmiştir. Giyim ve ayakkabı grubunda ise % 6,71 oranında düşüş yaşandığını görüyoruz.

Yıllık bazda ise en yüksek artışların sırasıyla % 13,43 ile lokanta ve oteller, % 12,05 ile eğlence ve kültür ve % 11,69 gıda ve alkolsüz içecekler gruplarında gerçekleştiği görülmektedir.

Ocak 2016’da endekste kapsanan 417 maddeden; 29 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 285 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 103 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşmiştir.

Zam şampiyonu çarliston biber

Ocak ayında en yüksek artış gösteren ürün % 52,99 ile çarliston biber olurken bu ürünü % 52,44 ile patlıcan ve %44.68 ile sürücü eğitim kurs ücreti izlemiştir. En fazla düşüş ise % 13,73 ile kazak (çocuk için), % 12,05 ile elbise (tek parça) ve % 11,87 ceket (kadın için) olmuştur.

Yİ-ÜFE ise, 2016 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre % 0,55, bir önceki yılın aynı ayına göre % 5,94 artmıştır.

Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,20 düşüş, imalat sanayi sektöründe %0,56 artış, elektrik ve gaz sektöründe %0,96 artış ve su sektöründe %2,20 artış olarak gerçekleşmiştir.

Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; diğer ulaşım araçları (%5,85), kömür ve linyit (%4,73), diğer mamul eşyalar (%4,41) alt sektörleridir. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz (%-26,05), kok ve rafine petrol ürünleri (%-11,67) ve tütün ürünleri (%-3,23) bir ay önceye göre endekslerin en fazla düştüğü alt sektörler olmuştur.

Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2016 yılı Ocak ayında en yüksek aylık ve yıllık artış dayanıklı tüketim mallarında gerçekleşmiştir.

Batı Akdeniz’de aylık enflasyon Türkiye ortalamasının altında

Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık bazda % 1,51 ve yıllık bazda % 9,70 olarak gerçekleşmiştir.

Bölgemizde ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre sırasıyla en yüksek artış % 9,59 ile alkollü içecekler ve tütün, % 3,28 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve % 3,27 ile çeşitli mal ve hizmetler harcama gruplarında olmuştur. Yıllık enflasyonda ise en yüksek artış % 16,07 ile lokanta ve oteller, % 12,45 ile eğlence ve kültür ve % 12,01 ile çeşitli mal ve hizmetler gruplarında gerçekleşmiştir.

Bölgemizde enflasyon aylık bazda Türkiye ortalamasının altında ve yıllık bazda ise ortalamanın üzerinde kalmıştır. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda yirmi beşinci, yıllık bazda ise on ikinci sırada yer almıştır.

TÜRKİYE-ANTALYA ENFLASYON RAKAMLARI (%) (Ocak 2016)