Antalya Jeofizik Mühendisleri Odası: Bu Deprem Bizlere Önemli Dersler Verdi

Karaman açıklamasında deprem gerçeğini, nasıl tedbirler alınması gerektiğini ve depremden kaçamayacağımızı, şehirler kurulurken planlamalar başta yapılmalı ve yer –yapı secimi iyi yapılması gerektiğini, yoksa sonuçlar hep böyle hüsran olacağını belirtti.

Karaman açıklamasında şunları söyledi:

“Yaşamın en kötü günlerinden 06 Şubat 2023 günü sabaha karşı 04.17 saatlerinde 11 ilimizi etkileyen ard arda 7.7 deprem meydana geldi. Bu depremi unutmak mümkün değil. Maalesef Maraş merkezli  depremde bir çok ilimizde insanımız öldü. Acısıyla, üzüntüsüyle bizleri üzdü geçti.

Bu deprem bizlere önemli dersler verdi. Bir şehrin planlaması nasıl olmalı ,yapılmalı bunu hatırlattı.

Özellikle yer seçimi konusunda şehirleşmedeki planlama ön plana çıktı. Bu planlama içindeki yer-yapı ilişkisini ortaya koydu. Depremde Maraş şehir merkezinin doğu tarafındaki evlerin çoğu yıkılmış: oysa ki şehrin batı tarafında evlerde hasar yoktu.

Depremin merkez üssü Maraş olmasına rağmen çevre illerdeki binalar yıkıldı. Hatay, Adıyaman, Gaziantep, Elâzığ, Malatya şehirlerinde binalar yıkıldı. Uzaktaki binaların yıkılma sebebi yanlış yer secimi ve uygun olmayan sulu gevşek zeminler üstüne yüksek katlı binaların yapılması  

sonucu periyot durumunu ortaya çıkardı. Gevşek ve sulu zemin sıvılaşması olan zeminlerde  depremin yıkıcı etkisi daha fazla ve rezonanstan ötürü binalar çogunlukla yıkıldı. Elbette bu bölgenin deprem kuşağı dünyada nadir olan yerlerden olup,3 tane fayların kesişim bölgesi olup yer itibariyle riskli konumdur.

Tarihte böyle ardarda deprem olan büyüklüğü 7’nin üzerinde   deprem nadirdir. Yer seçiminden sonra inşaatlardaki kalitesizlik ve denetimsizlik burada had safhada ortaya çıktı. Binalardaki kolon kesmeleri gibi..

Deprem doğal afetlerden bir tanesidir ve bundan kaçamayız. Şehirler kurulurken yeterli mühendislik hizmetleri alınmalı ona göre yapılmalıdır. Geçmişten bu yana bizler depremlerde ağır hasarlar ödüyoruz ve sonuç değişmiyor. Düşünün ki çıkan imar barışı yasası.

Yapılan binaların içinde insanlar yani bizler yaşıyoruz. Yaşam bu kadar niye ucuz olsun ki. Sağlam evlerde yaşamak herkesin doğal hakkı. Düşünmek lazım oturup.

Bu depremlerde yolların kayması, dağların hareketi, tarladaki sınırlanın değişimi ize coğrafya dersini hatırlattı. Okullarda coğrafya, jeoloji dersleri okutulmalı.

Bir şehri yaparken planlar yerinde olmalı. Yeterli mühendislik hizmetleri alınıp bundan kaçmamalıyız.

Zemin etütleri mutlaka yapılmalı. Binayı ayakta tutan zemindir. Depremde önemli olan yer titreşimi (periyod) ve dinamik paramatrelerdir. Bu jeofizik çalışmalar yerinde yapılmalı ve yeraltın ın rontgeni çekilip, kesiti ortaya çıkarılarak zeminin periyod, deprem büyütmesi,

vs kayma dalga hızı gibi parametreler hesaplanır. Arazide sondaj çalışmaları yapılmalı ve çalışmalar jeoloji-jeofizik-inşaat Müh. üçlüsü içinde zemin raporları hazırlanmalıdır. Belediyelerde, kurumlarda bu işleri denetleyen jeoloji, jeofizik meslek mensupları bulunmalı ve olmalıdır.

Denetim, kontrol varsa risk azalır…

Yapılan binalar ne kadar güvenli olup olmadığı hakkında insanlarımız, bina performans analiz çalışması yapıp inceletebilir. Bu çalışmaları da yapı jeofiziği adı altında, jeofizik mühendisleri yapıp ,yaşadığınız bina ile ilgili bilgi edinmeniz mümkün. Yer yapı ilişkisi ve periyot,

rezonas gibi durumlar ortaya konur. Depremden kaçamayız. Şehirler kurulurken planlamalar başta yapılmalı ve yer –yapı secimi iyi yapılmalı. Yoksa sonuçlar hep böyle hüsran. Sağlam yer sağlam yapı. Hayatta en hakiki mürşit ilimdir. Mustafa Kemal Atatürk.

Depremde ölen insanlarımızın mekanları cennet, nuralar içinde yatsın... Rabbim afetlerden korusun.

Bilimle, emekle, sevgiyle kalın..